Antalya’da yapılması planlanan ve, 66 binden fazla ağacın kesilmesi ön görülen “Finike-Demre-Kaş-Kalkan Bölünmüş Yol Projesi”nin bilirkişi keşfi dün (19 Haziran) yapıldı. Bilirkişi keşfine dair açıklama yapan Kaş Çevre ve Kültür Derneği Başkanı Ahmet Murat Akoy, “Umarım Likya coğrafyası bu darbeyi yemez” dedi.
Antalya’nın Demre ve Kaş ilçelerinden geçmesi planlanan ve Kekova, Myra, Andriake, Kaputaş Kanyonu ile kaya mezarları gibi tarihi ve doğal alanları tehdit eden, ayrıca 66 binden fazla ağacın kesilmesini öngören “Finike-Demre-Kaş-Kalkan Bölünmüş Yol Projesi”ne ilişkin bilirkişi keşfi dün (19 Haziran) gerçekleştirildi.
Saat 12 civarında başlayan keşfe Demre’den ve çevre ilçeden çok sayıda yurttaş, Demre’nin Su Kooperatif Başkanları ve STK başkanlarıyetkilileri bilirkişi keşfine katıldı.
Tünelin çıktığı Beymelek 1. Derece Doğal SİT Alanları içinden başlanan bilirkişi keşfinde; bölgedeki örtüaltı seracılık yapılan alanlar keşif heyetine gösterildi. Ardından İssium Kalesi’ne çıkıldı. Hemen arkasından tüm örtü-altı seracılığın yapılmasını sağlayan yeraltı su kaynaklarının olduğu kuyular gösterildi ve yolun bu kuyuların üzerinden geçildiği açıklandı.
Keşifte yaşananları aktaran Kaş Çevre ve Kültür Derneği Başkanı Ahmet Murat Akoy, “Çok komik bir şekilde, bu kuyuların sorunsuz bir şekilde taşınacağı gibi garip şeyler yazılmıştı. O alanları bilirkişi heyetine gösterdik. Su Kooperatif Başkanları viyadük ayaklarının eğer 50 metrenin altına inerse tuzlu suya ulaşacağını, tatlı sudan çıkıp bir kil tabakası olduğunu, 50 metreden sonra tuzlu suyun başladığını ve yanlış sondajlarla son yıllarda Demre’nin suyunun giderek tuzlandığını, bu tuzlanma etkisiyle de ekimin geç tarihlere kaldığını, eskiden daha erken ektiklerini, fakat tuzlanmanın seyrelmesini beklemek için yağmurları beklediklerini, o sebeple de ekimin geciktiğini, çiftçinin bundan etkilendiğini, tuzluk oranının her sene arttığını anlattılar.” dedi.
Akoy, Demre Su Kooperatifi yetkililerinin, viyadük ayaklarının, su kaynaklarının, su kuyularının üzerinden geçen yolun yönünün değişmesini istediğini açıkladı.
“MOLOZ YIKIM YERİNİN YİNE BİRİNCİ DERECE ANTİK SİT OLAN YERİN İÇİNE DÖKÜLDÜĞÜNÜ GÖRDÜK”
Keşifte daha sonra Myra Antik Kenti’ni besleyen antik su yolundan geçilmek isteyen tünel alanına geçildiğini söyleyen Akoy, “Bu antik su kemerinin hemen 27 metre üzerinden delinerek, patlatmalarla tünelin yapıldığını dehşetle gördük. Arkeolog, akademisyenlerimiz de oradalardı. Onlar da bunu çok dehşetle izledi. Hemen o yerin yan tarafında da antik mezarlar olduğunu gördük. Sonra Sura Antik Kenti’ne geldik. Yol genişletildiği zaman çok yakın, 50 metrelik mesafelerdeki alanların yine etkileşim alanı içinde olduğunu gördük. Oradan Kyaenai’ye geldik. Moloz yıkım yerinin yine birinci derece antik sit olan yerin içine döküldüğünü gördük” diye konuştu.
Kaş’a geçildiğinde Çukurbağ’daki tüm tarım alanlarının, endemik Likya orkidesinin yayılım alanı içinden yolun geçirildiğini gördüklerini ifade eden Akoy, “Dünyada sadece bu bölgede olan ve sayısı giderek azalan bir tür Likya Orkidesi içinden yol geçirildiğini gördük. Tarihi su kuyularının üzerinden, birinci derece doğal sitlerin içinden, arkeolojik sitlerin içinden yolun geçirilmeye çalışıldığını dehşetle gördük” dedi.
Yol güzergahında çok kıymetli bir alan daha olduğunu vurgulayan Akoy, “Türkiye’nin turizm yüzü Kaputaş Plajı birinci derece doğal sitin üzerinden viyadükle yol geçiliyor. Bu viyadük bir tarafı 80 metre bir tarafı 110 metrelik Kaputaş’ın üstünden geçiliyor. Bu aynı zamanda sahilden de görülür olacak. Kaputaş birinci derece doğal sit içinde yine endemik bir tür olan Kaputaş andızotunun da tamamıyla etkilendiğini gördük” diye konuştu.
“ÇOK FAZLA DOĞAL SİT VE KORUMA ALANI BU YOLDAN ETKİLENECEKTİR”
Bilirkişi heyetinin notlarını aldığını, kendilerinin de tüm ihlalleri heyete anlattıklarını söyleyen Akoy, şu ifadeleri kullandı:
“Tüm kamulaştırılacak yerlerdeki köylümüzü, su kaynaklarının kooperatif başkanlarını heyetimizle buluşturduk. Başarılı bir keşif oldu. Bu şartlar altında yani bu kadar özellikli bir coğrafyanın içinden mevcut yollar dururken ve bunların geometrik şartları, fiziki şartları çok daha az maliyetli iyileştirebilecekken, coğrafyanın şartlarını zorlayarak, bu kadar büyük tahribata sebep olacak bir projenin akıl dışı olduğunu bir kez daha keşifte görmüş olduk. Umarım bu hatadan dönülür. Umarım Likya coğrafyası bu darbeyi yemez. Çünkü çok fazla doğal sit ve koruma alanı bu yoldan etkilenecektir.”
Keşfin iyi geçtiğini söyleyen Akoy son olarak şunları söyledi:
“Bir taraftan da Batı Antalya Havalimanı projesi vardı. Aslında bu entegre bir proje. Batı Antalya Havalimanı yaptığınız zaman, Kaş-Kalkan deniz gören yamaçlarından geçirdiğiniz zaman kocaman bir coğrafyayı aslında imara açmış olacaksınız. Ne Kaş’ın bunu kaldıracak bir altyapısı var, ne Türkiye’nin bu kadar maliyetli projeleri kaldıracak yapısı var. Çok daha az maliyetle 3 şeritli yollar büyütülebilir, düzenlenebilir. Çok daha kritik yerlere bu kaynaklar kullanılabilir”
NE OLMUŞTU?
Kaş–Kalkan duble yolu için Antalya Valiliği, 2017 yılında “ÇED gerekli değildir” kararı almıştı. Ancak bu karar, açılan davalar sonucunda iptal edildi. 2021 yılında proje için ÇED raporu hazırlanarak, Finike, Demre ve Kaş etapları birleştirilmiş ve halkın görüşüne sunulmuştu.
Bu süreçte Finike’de yaşayan yurttaşların tepkisi nedeniyle Finike etabı geçici olarak projeden çıkarılmıştı. Kaş ve Demre’de düzenlenen ÇED toplantılarına yoğun katılım sağlayan bölge halkı, otoyol projesine karşı çıkarak mevcut yolların iyileştirilmesini talep etmişti.
2024 yılına gelindiğinde, ÇED sürecini tamamlamak amacıyla Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığında bir İnceleme Değerlendirme Komisyonu toplantısı düzenlendi. Toplantıya, Demre Belediye Başkanı, Finike Belediye Başkan Yardımcısı, belediye meclis üyeleri, sivil toplum kuruluşu temsilcileri ve yurttaşlar katıldı. Katılımcılar, itirazlarını komisyona sunarak mevcut yolların iyileştirilmesi talebini yinelediler.
Karayolları Genel Müdürlüğü’nün planladığı Antalya’nın Demre ve Kaş sınırları içerisinden geçecek olan ve Kekova, Myra, Andreake Kaputaş Kanyonu kaya mezarları gibi tarihi ve doğal alanları etkileyebileceği, güzergâhtaki 66 binden fazla ağacın kesilmesinin öngörüldüğü 74 kilometrelik otoyol projesi için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Çevre Etki Değerlendirme (ÇED) olumlu kararı verdi.
