DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, 18 Eylül Uluslararası Eşit Ücret Günü dolayısıyla yaptığı açıklamada, kadın ve erkek arasındaki ücret eşitsizliğine dikkat çekti. Çerkezoğlu, bu sorunun çözümünün toplumsal, kurumsal ve kamusal sorumluluk gerektirdiğini ifade ederek, “Eşit işe eşit ücret hakkı ancak örgütlü mücadeleyle hayata geçebilir” dedi.
Eşit Değerdeki İşler İçin Kadın ve Erkek İşçilere Eşit Ücretlendirme Sözleşmesi, Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) 100. sayılı sözleşmesi olarak kabul ediliyor. Sözleşme, kadın ve erkek işçilere eşit değerdeki iş için eşit ücret verilmesini amaçlıyor.
Taraf devletler, sözleşmede öngörülen eşit ücret ilkesini ulusal mevzuat, ücret belirleme sistemleri veya toplu iş sözleşmeleri aracılığıyla uygulayabiliyor. ILO’nun sekiz temel sözleşmesinden biri olan bu düzenleme, iş yerinde cinsiyet eşitliğinin sağlanması açısından uluslararası standart niteliği taşıyor.
DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, konuya ilişkin bir açıklama yayımladı.
“KADINLAR AYNI GELİR İÇİN ÜÇ AY DAHA FAZLA ÇALIŞIYOR”
Çerkezoğlu, Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) verilerine göre kadınların erkeklerden daha düşük ücretler aldığını belirterek, “Kadınların bir yılda elde ettiği ücret gelirini erkekler dokuzuncu ayda elde ediyor. Kadınların aynı gelire ulaşabilmeleri için üç ay daha fazla çalışmalar gerekiyor” ifadelerini kullandı.
TÜİK verilerine de değinen Çerkezoğlu, 2023 yılında erkeklerin ortalama hanehalkı fert geliri ile kadınlarınki arasındaki farkın yüzde 27 olduğuna dikkat çekerek, “Bu fark 2013’te yüzde 21’di. Eşitsizlik giderek büyüyor” dedi.
“KADINLARIN İŞGÜCÜNE KATILIMI YARI YARIYA”
Kadınların işgücüne katılımda ciddi engellerle karşılaştığını söyleyen Çerkezoğlu, “Temmuz 2025 itibarıyla erkeklerin işgücüne katılım oranı yüzde 70,6 iken kadınlarda bu oran yalnızca yüzde 36,4 düzeyinde. Kadınların önemli bir kısmı işsizlikle mücadele ediyor. Geniş tanımlı işsizlik kadınlarda yüzde 40’a ulaşmış durumda” diye konuştu.
Kadınların çoğunlukla güvencesiz işlerde istihdam edildiğini belirten Çerkezoğlu, “Resmi istihdam oranı yüzde 32,3 iken, kayıtlı ve tam zamanlı işlerde çalışan kadınların oranı yalnızca yüzde 19,7. Çalışma çağındaki 33,5 milyon kadının sadece 6,6 milyonu kayıtlı ve tam zamanlı işlerde istihdam ediliyor” ifadelerini kullandı.
“SENDİKALARDA KADINLARIN TEMSİLİ DÜŞÜK”
Sendikalardaki cinsiyet eşitsizliğine de dikkat çeken Çerkezoğlu, “Çalışma Bakanlığı’nın 2025 verilerine göre sendika üyelerinin yalnızca yüzde 24,7’si kadın. Bu tablo, kadınların örgütlenmede de ciddi engeller yaşadığını gösteriyor” dedi.
“KADINLARIN BÜYÜK BÖLÜMÜ ASGARİ ÜCRETİN ALTINDA ÇALIŞIYOR”
Kadınların düşük ücretlere mahkûm edildiğini vurgulayan Çerkezoğlu, “Türkiye’de asgari ücret kapsamı yüzde 48,9 iken kadınlarda bu oran yüzde 58,4’e kadar çıkıyor. Yaklaşık 2 milyon kadın ise asgari ücrete bile erişemiyor” dedi.
Dünya genelinde de benzer bir tablo olduğuna dikkat çeken Çerkezoğlu, “UNWomen verilerine göre kadınlar erkeklerden yüzde 20 daha az gelir elde ediyor. Erkeklerin kazandığı 5 TL’ye karşılık kadınlar ancak 4 TL kazanabiliyor. ILO’ya göre bu hızla giderse ücret açığı 70 yıldan önce kapanmayacak” diye konuştu.
“BAKIM YÜKÜ KAMUSAL POLİTİKALARLA HAFİFLETİLMELİ”
Ücret eşitsizliğinin nedenlerine değinen Çerkezoğlu, “Kadınların işlerinin değersizleştirilmesi ve kadınlara yüklenen bakım sorumlulukları eşitsizliğin temel sebepleridir. Bu nedenle bakım yükünü kadınların üzerinden alacak kamusal sosyal politikaların hayata geçirilmesi gerekiyor” ifadelerini kullandı.
DİSK’in taleplerini sıralayan Çerkezoğlu, “ILO’nun 190 sayılı Şiddet ve Taciz Sözleşmesi onaylanmalı, eşdeğer işe eşit ücret sağlanmalı ve kadınların işgücüne katılımını artıracak sosyal politikalar uygulanmalı” dedi.
“HÜKÜMET EŞİTSİZLİĞİ DERİNLEŞTİRİYOR”
Hükümetin 2026-2028 Orta Vadeli Programına da değinen Çerkezoğlu, “Kadınları esnek ve güvencesiz işlere mahkûm eden politikalar eşitsizliği derinleştiriyor. Biz kadınlar olarak buna karşı mücadeleyi büyüteceğiz” ifadelerini kullandı.
Kadın Grevi’ni hatırlatan Çerkezoğlu, “7 Mart 2025’te gerçekleştirdiğimiz Kadın Grevi ile büyüttüğümüz mücadelemizi yükseltiyoruz. Eşit işe eşit ücreti kazanmak için örgütlenmekten vazgeçmeyeceğiz” dedi.
Çerkezoğlu taleplerini şu şekilde sıraladı:
Eşit İşe Ücret! Eşdeğer işe eşit ücret politikası yasal güvenceye alınmalıdır.
• Denetlenebilir Eşit Ücret! Eşit işe eşit ücret politikasının her işyerinde uygulanması için etkin denetim mekanizmaları oluşturulmalıdır.
• Eşit Temsiliyet! Yetki ve karar mekanizmalarında kadınların eşit temsiliyeti sağlanmalıdır.
• Güvenceli İstihdam! Kadın istihdamını artırma adı altında dayatılan esnek çalışma biçimleri yerine, tam zamanlı ve güvenceli istihdam olanakları yaratılmalıdır.
• Kamusal Bakım Hizmetleri! Kadınların üzerindeki bakım yükünü hafifletmek için kreş, gündüz bakım evi, hasta ve yaşlı bakım merkezleri gibi kamusal sosyal politikalar yaygınlaştırılmalı ve herkes için ücretsiz bir hak olarak tanımlanmalıdır.
• İstanbul Sözleşmesi Yaşatır! İstanbul Sözleşmesi’nin fesih kararından derhal vazgeçilmeli, Sözleşme ve 6284 sayılı Kanun etkin bir biçimde uygulanmalıdır.
• ILO 190 Onaylansın! 25 Haziran 2021’de yürürlüğe giren ILO’nun 190 sayılı Şiddet ve Taciz Sözleşmesi derhal onaylanmalı ve uygulanmalıdır.
